تاجیکستان

تاجیکِستان (به فارسی تاجیکی: Тоҷикистон) با نام رسمی جمهوری تاجیکستان ((به فارسی تاجیکی: Ҷумҳурии Тоҷикистон), Çumhurii Toçikiston) کشوری کوهستانی و محصور در خشکی است که با حدود ۸ میلیون نفر جمعیت در سال ۲۰۱۳ میلادی و مساحتی بالغ بر ۱۴۳٬۱۰۰ مترکیلومربع (۵۵٬۳۰۰ مایل‌مربع) در آسیای مرکزی قرار دارد. این کشور با افغانستان از جنوب، ازبکستان از غرب، قرقیزستان از شمال، و جمهوری خلق چین از شرق، مرز مشترک دارد

سرزمینی که امروزه تاجیکستان نامیده می‌شود، پیش‌تر وطنِ فرهنگ‌های باستانی متعددی بوده‌است که آثار برخی از آن‌ها در محوطهٔ باستانی سرزم یافت شده‌است.[۵] در دوران نوسنگی و در عصر برنز، و در سده‌های پس از آن، فرهنگ‌ها و ادیان متفاوتی در این سرزمین حضور داشتند که از میان آن‌ها می‌توان به تمدن آمودریا، فرهنگ آندرونوو، آیین بودایی، مسیحیان نسطوری، مزدیسنا، آیین مانوی و اسلام اشاره کرد. پادشاهان و حکومت‌هایی همچون شاهنشاهی هخامنشی، شاهنشاهی ساسانی، هپتالیان، سامانیان، امپراتوری مغول، تیموریان، امپراتوری روسیه، و اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی نیز بر این سرزمین سلطه داشتند. سرانجام پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ میلادی، تاجیکستان مستقل شد ولی بلافاصله درگیر جنگی داخلی گردید که از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۷ به‌طول انجامید.

نظام حکومتی تاجیکستان ریاستی است که از ۴ استان تشکیل شده. اکثریت ۸ میلیون جمعیت تاجیکستان را تاجیک‌ها تشکیل می‌شوند که به زبان فارسی تاجیکی سخن می‌گویند. بسیاری از تاجیکستانی‌ها به زبان روسی نیز به‌مثابهٔ زبان دوم تسلط دارند. ولایت مختار کوهستان بدخشان علی‌رغم جمعیت پراکنده‌اش، دارای مردمانی با تنوع گویش‌های متفاوت است، گویش‌هایی همچون روشنی، شُغنانی، اشکاشمی و وَخی.

حدود ۹۳٪ تاجیکستان را رشته‌کوه‌های بلند منشعب از تیان‌شان، پامیر و آلای دربر گرفته‌است. این کشور دارای یک اقتصاد گذار است که شدیداً به کمک‌های مالی و تولیدات آلومینیم و پنبه وابسته است.